Khi nhắc đến Bình Định, người ta không chỉ nhớ đến những danh thắng tuyệt đẹp mà còn bị cuốn hút bởi nét đặc trưng văn hóa đầy tự hào – Võ cổ truyền Bình Định. Đây không chỉ là môn võ thuật đơn thuần mà còn là hiện thân của tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước, và sự kiên cường của con người nơi đây. Hãy cùng bước vào hành trình khám phá võ cổ truyền Bình Định để hiểu thêm về giá trị lịch sử và văn hóa sâu sắc ẩn chứa trong từng thế võ! Hãy cùng Review Quy Nhơn khám phá nhé.
Nguồn gốc Võ Cổ Truyền Bình Định
Võ cổ truyền Bình Định có lịch sử hình thành và phát triển từ rất lâu đời, gắn liền với những biến cố và giai đoạn lịch sử quan trọng của vùng đất này. Từ năm 1471, dưới triều đại vua Lê Thánh Tông, khi phủ Hoài Nhơn được thành lập gồm ba huyện Bồng Sơn, Phù Ly và Tuy Viễn, người Việt bắt đầu đến định cư trên mảnh đất Bình Định ngày nay.
Nhằm đảm bảo cuộc sống yên ổn và phát triển lâu dài cho nhân dân, vua Lê Thánh Tông đã phái những võ tướng, võ quan tài năng đến đây. Không chỉ làm nhiệm vụ trấn giữ vùng đất, họ còn truyền bá võ nghệ cho dân chúng, giúp nơi đây trở thành một vùng đất thượng võ nổi tiếng.
Đến thế kỷ XVIII, thời kỳ phong trào Tây Sơn nở rộ, võ cổ truyền Bình Định bước sang một trang sử mới với sự chuyển mình mạnh mẽ. Để đáp ứng yêu cầu của những trận chiến quy mô lớn, môn võ này đã kết tinh những tinh hoa từ các dòng võ, môn phái, và chiêu thức khác nhau, quy tụ những anh hùng, võ sư, và hào kiệt khắp nơi. Sự hòa quyện này không chỉ nâng cao tính thực chiến mà còn biến võ cổ truyền Bình Định thành biểu tượng văn hóa mang đậm dấu ấn dân tộc.
Quá trình hình thành và phát triển Võ Cổ Truyền Bình Định
Võ cổ truyền Bình Định, một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, có lịch sử hình thành từ rất lâu đời và đã trải qua những giai đoạn chuyển mình quan trọng. Đặc biệt, vào thế kỷ XVIII, dưới thời Tây Sơn, môn võ này đã có bước phát triển vượt bậc để đáp ứng nhu cầu của cuộc khởi nghĩa quy mô lớn.
Sự thay đổi không chỉ nằm ở kỹ thuật mà còn ở tính ứng dụng cao, giúp võ cổ truyền trở nên hoàn thiện hơn, phát huy vai trò quan trọng trong chiến đấu. Cuộc khởi nghĩa Tây Sơn chính là chất xúc tác mạnh mẽ, thúc đẩy võ cổ truyền Bình Định vươn tới một tầm cao mới.
Đây là một môn võ độc đáo, kết tinh từ sự giao thoa và hòa quyện giữa các dòng võ, trường phái võ thuật khác nhau. Trong quá trình phát triển, võ cổ truyền Bình Định đã thu hút nhiều anh hùng hào kiệt, các võ quan và võ sư nổi tiếng, tạo nên một truyền thống võ học mang đậm bản sắc dân tộc. Từ thời Tây Sơn, môn võ này không chỉ được bảo tồn mà còn tiếp tục phát triển, trở thành biểu tượng cho tinh thần bất khuất và sự sáng tạo của người Việt.
Bước sang giai đoạn từ năm 2011 đến nay, võ cổ truyền Bình Định nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các cấp lãnh đạo địa phương và trung ương. Nhờ đó, những giá trị văn hóa và võ thuật độc đáo của môn võ này được bảo vệ và phát huy mạnh mẽ. Đặc biệt, vào năm 2012, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức công nhận võ cổ truyền Bình Định là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình tôn vinh và lan tỏa giá trị của môn võ này.
Giá trị ý nghĩa Võ Cổ Truyền Bình Định
Võ cổ truyền Bình Định không chỉ đơn thuần là một môn thể thao rèn luyện thể chất và kỹ năng tự vệ, mà còn là hành trình tìm kiếm sự hài hòa giữa tinh thần và thể chất. Thông qua quá trình tập luyện, môn võ này khơi dậy lòng yêu nước, niềm tự hào với truyền thống thượng võ lâu đời của dân tộc, đồng thời nuôi dưỡng ý chí kiên cường và tinh thần bất khuất trong mỗi con người.
Điều tạo nên nét đặc trưng và sự riêng biệt của võ cổ truyền Bình Định chính là cách thức truyền bá và giảng dạy. Không chỉ dừng lại ở việc học các động tác hay kỹ thuật chiến đấu, quá trình học võ còn được kết hợp với việc truyền thụ những giá trị đạo đức, triết lý sống và tinh thần đoàn kết. Đây không chỉ là việc kế thừa kỹ thuật võ học mà còn là việc tiếp nối và lan tỏa văn hóa truyền thống, tạo nên một cộng đồng yêu võ, gìn giữ và phát huy tinh hoa của dân tộc.
Cái tên Võ Cổ Truyền có ý nghĩa gì?
Tên gọi võ cổ truyền Bình Định không chỉ là một môn võ, mà còn là một lời nhắc nhở sâu sắc đối với con cháu đất Võ nói riêng và con cháu Lạc Hồng nói chung rằng môn võ này chính là một phần không thể thiếu trong di sản văn hóa Việt Nam. Đây là biểu tượng của lòng kiên cường, trí tuệ và tinh thần thượng võ của dân tộc, phản ánh một quá khứ oai hùng của đất nước.
Môn võ này, với tất cả sự tinh túy và giá trị mà nó mang lại, cũng giống như một sợi dây kết nối giữa hiện tại và quá khứ – một quá khứ lẫy lừng của võ cổ truyền Bình Định. Những thế võ, chiêu thức được gìn giữ và truyền dạy qua các thế hệ chính là những di sản vô giá, gắn kết người dân Bình Định và người Việt Nam nói chung với truyền thống hào hùng của tổ tiên. Việc bảo tồn và phát huy võ cổ truyền không chỉ là việc duy trì một môn võ, mà là hành động bảo vệ và phát triển một phần của lịch sử, văn hóa dân tộc.
Đặc điểm của Võ Cổ Truyền Bình Định
Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là sản phẩm của các yếu tố địa lý, lịch sử và xã hội mà còn là kết quả của quá trình giao thoa văn hóa và hội nhập giữa nhiều dòng võ khác nhau. Môn võ này mang trong mình sự đa dạng với những yếu tố đặc trưng như:
1. Võ lý
3. Võ Thuật
Võ cổ truyền Bình Định nổi bật với những đặc điểm đặc trưng, thể hiện sự kết hợp hoàn hảo giữa tính liên hoàn, dứt khoát, tinh tế và uyên thâm. Những thế võ trong môn võ này không chỉ chú trọng vào việc tấn công hay phòng thủ, mà còn là sự giao thoa giữa cương và nhu, giữa công và thủ, giữa mạnh và yếu, giữa bên trong và bên ngoài cơ thể.
Điều này tạo nên một sự uyển chuyển, linh hoạt và độc đáo trong từng động tác, giúp võ sinh có thể biến hóa linh hoạt trong mọi tình huống. Các kỹ thuật tấn công của võ cổ truyền Bình Định có sức mạnh đáng sợ, không chỉ ở sức mạnh thể chất mà còn ở sự chính xác và tinh thần quyết đoán. Mỗi chiêu thức không chỉ đơn thuần là để tấn công mà còn thể hiện sự tinh túy trong việc kiểm soát và điều khiển sức mạnh của cơ thể, từ đó tạo ra những cú đánh có khả năng hủy diệt đối phương một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Sự kết hợp giữa cương và nhu giúp võ sinh không chỉ mạnh mẽ trong tấn công mà còn linh hoạt, mềm dẻo trong phòng thủ, luôn biết cách sử dụng thế mạnh của mình để đối phó với các thế yếu, từ đó tạo ra một hệ thống võ thuật toàn diện và mạnh mẽ.
4. Về nội dung khi học võ
Võ cổ truyền Bình Định không chỉ nổi bật với sự đa dạng và phong phú trong các kỹ thuật và bài võ, mà còn có những yếu tố cơ bản, tạo nên nền tảng vững chắc cho người học võ. Dù cho mỗi bài võ có sự khác biệt, nhưng nhìn chung, tất cả các bài võ trong Võ Bình Định đều bao gồm bốn nội dung cơ bản sau:
- Quyền thuật (thảo bộ hoặc quyền tay không): Quyền thuật là một phần quan trọng trong võ cổ truyền Bình Định. Quyền thuật chia thành hai dạng chính:
- Cương quyền: Những động tác mạnh mẽ, dứt khoát, thường dùng để tấn công đối thủ.
- Nhu quyền: Những động tác mềm dẻo, linh hoạt, giúp phòng thủ và phản công hiệu quả, thể hiện sự uyển chuyển của người luyện võ.
- Võ với binh khí: Đây là một yếu tố không thể thiếu trong võ cổ truyền Bình Định. Võ với binh khí được chia thành binh khí dài và binh khí ngắn, bao gồm các loại như côn (roi), đao, kiếm, gậy và nhiều loại khác. Côn là một trong những binh khí phổ biến nhất khi học võ Bình Định, vì nó đơn giản nhưng lại rất hiệu quả trong chiến đấu, giúp người học phát triển khả năng tấn công và phòng thủ với một công cụ dễ sử dụng.
- Luyện tinh thần: Luyện tinh thần là yếu tố quyết định để người học võ có thể hoàn thiện bản thân và phát huy tối đa khả năng chiến đấu. Nó giúp người học võ rèn luyện ý chí kiên cường, tính kỷ luật, sự điềm tĩnh và khả năng kiểm soát cảm xúc trong mọi tình huống.
Cả bốn yếu tố này kết hợp chặt chẽ với nhau, giúp người học võ Bình Định không chỉ mạnh mẽ về thể chất mà còn tinh thông về chiến thuật và có một tinh thần kiên cường, vững vàng.
Chính sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố này đã làm nên bản sắc độc đáo của võ cổ truyền Bình Định, tạo nên một phong cách riêng biệt không thể nhầm lẫn. Những đặc trưng này không chỉ phản ánh chiều sâu văn hóa mà còn thể hiện sự sáng tạo, tinh thần đoàn kết và khả năng thích ứng của người Việt qua nhiều thế hệ. Dòng võ cổ truyền Bình Định vì thế không chỉ là một môn võ, mà còn là một phần không thể thiếu trong kho tàng di sản văn hóa võ học của dân tộc.
5. Các dòng võ trong Võ Cổ Truyền
Võ Bình Định, mặc dù được biết đến như một cái tên chung để phân biệt với các hệ phái võ khác, thực chất lại bao gồm nhiều dòng võ với những đặc điểm và kỹ thuật riêng biệt, được lưu truyền qua các thế hệ võ sư và học trò. Mỗi dòng võ đều có những nét đặc trưng, thể hiện sự phong phú và đa dạng trong võ học Bình Định. Dưới đây là một số dòng võ nổi tiếng tại Bình Định:
- Dòng họ Trương: Đây là một trong những dòng võ lâu đời và nổi tiếng tại Bình Định. Dòng họ Trương chủ yếu phát triển võ thuật với các kỹ thuật quyền, côn, đao, và nhiều loại binh khí khác. Võ sư dòng họ Trương được biết đến với những kỹ thuật tấn công mạnh mẽ và nhanh chóng, kết hợp giữa cương và nhu.
- Dòng họ Đinh: Võ dòng họ Đinh cũng có những đặc điểm rất riêng biệt, với những bài quyền, bài binh khí mang đậm tính chiến đấu và phản công. Dòng võ này chú trọng vào việc phát huy sức mạnh và nội lực, đồng thời rèn luyện khả năng ứng biến trong các tình huống chiến đấu thực tế.
- Dòng họ Trần: Dòng võ này nổi bật với những bài quyền có tính chiến thuật cao, kết hợp giữa tấn công và phòng thủ một cách linh hoạt. Võ sư dòng họ Trần có khả năng biến hóa linh hoạt trong từng thế võ, luôn thay đổi theo từng tình huống cụ thể trong trận đấu.
- Roi Thuận Truyền: Đây là một dòng võ đặc trưng của Bình Định, chuyên luyện các kỹ thuật sử dụng roi (côn). Côn Thuận Truyền được coi là một trong những loại binh khí quan trọng trong võ cổ truyền Bình Định, với các đòn tấn công mạnh mẽ, uyển chuyển và đầy tính chiến đấu. Roi Thuận Truyền không chỉ chú trọng vào kỹ thuật mà còn đòi hỏi người học phải có sự nhanh nhẹn và khéo léo.
- Quyền An Vinh: Quyền An Vinh là một dòng võ đặc trưng của làng võ An Vinh (Bình Định). Đây là một hệ thống các bài quyền tay không, với những động tác mềm mại, uyển chuyển nhưng cũng rất mạnh mẽ khi cần thiết. Quyền An Vinh nổi bật với sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa công và thủ, nhằm đạt hiệu quả tối đa trong chiến đấu.
- Quyền An Thái: Quyền An Thái là một dòng võ nổi bật tại làng võ An Thái, nơi có các bài quyền được kết hợp giữa sự linh hoạt và sức mạnh. Quyền An Thái được coi là một trong những dòng võ tiêu biểu của Bình Định, với những bài quyền mang tính chiến đấu cao, giúp rèn luyện người học võ có sức mạnh và khả năng phản xạ nhanh nhạy.
Mỗi dòng võ Bình Định không chỉ là một môn võ riêng biệt mà còn mang đậm bản sắc văn hóa và lịch sử của vùng đất này. Các dòng võ này đã góp phần không nhỏ vào việc gìn giữ và phát huy giá trị của Võ cổ truyền Bình Định trong suốt chiều dài lịch sử.
6. Tổng hợp tất cả các bài võ thuật Bình Định
Võ thuật cổ truyền Bình Định rất đa dạng, bao gồm hàng trăm bài võ từ nhiều hệ phái khác nhau, mỗi bài đều có những đặc điểm riêng biệt và phương pháp luyện tập đặc trưng. Dưới đây là 17 bài võ phổ biến được Liên đoàn Võ thuật Cổ truyền Bình Định cung cấp, đại diện cho sự phong phú và độc đáo của võ cổ truyền vùng đất này:
- Hùng Kê Quyền (tay không): Bài quyền tay không mạnh mẽ, có nhiều động tác sử dụng lực cơ thể và tinh thần để tấn công đối thủ, chú trọng đến các đòn quyền mạnh mẽ và linh hoạt.
- Ngọc Trản Quyền (tay không): Đây là một bài quyền tay không với các động tác nhẹ nhàng nhưng đầy uy lực, kết hợp giữa sự mềm dẻo và sức mạnh.
- Bạch Điêu (tay không): Bài quyền này sử dụng nhiều kỹ thuật phản công và phòng thủ, kết hợp giữa công và thủ một cách linh hoạt.
- Tứ Hải (tay không): Bài quyền này mang tính chiến đấu cao, với các đòn đánh nhanh, mạnh và linh hoạt, mô phỏng những tình huống thực tế trong chiến đấu.
- Thái Sơn Côn (roi): Đây là một bài võ sử dụng roi (côn) dài, với các đòn tấn công mạnh mẽ, linh hoạt. Thái Sơn Côn chú trọng vào sự kết hợp giữa cương và nhu, giúp người học phát triển kỹ năng chiến đấu với binh khí dài.
- Đoản Côn (roi): Dành cho việc luyện tập với roi ngắn, bài võ này yêu cầu sự khéo léo và nhanh nhẹn trong việc sử dụng roi ngắn để phòng thủ và tấn công.
- Trực Chỉ (roi): Bài võ này tập trung vào việc sử dụng roi trong các động tác tấn công chính xác và mạnh mẽ, nhằm khắc chế đối thủ trong các tình huống đối đầu trực tiếp.
- Lôi Phong Tùy Hình Kiếm (kiếm): Đây là bài kiếm thuật mạnh mẽ, yêu cầu sự linh hoạt và chính xác trong mỗi động tác. Các bài kiếm này mang lại hiệu quả trong việc tấn công và phòng thủ, giúp nâng cao kỹ năng chiến đấu.
- Song Phượng Kiếm (hai kiếm): Bài võ này luyện tập sử dụng hai kiếm cùng một lúc, yêu cầu người học có kỹ thuật cao để kết hợp linh hoạt và chính xác trong mọi tình huống.
- Lôi Long Đao (đại đao): Sử dụng đại đao trong các đòn tấn công mạnh mẽ, Lôi Long Đao chú trọng vào sức mạnh và tốc độ, giúp người học phát triển kỹ năng chiến đấu với binh khí lớn.
- Độc Long Thương (thương): Bài võ này luyện tập với thương (giáo), với các đòn đâm, đánh, quét và phòng thủ mạnh mẽ, tập trung vào sức mạnh và khả năng tấn công từ xa.
- Độc Phủ (rìu): Sử dụng rìu trong các kỹ thuật chiến đấu, bài võ này yêu cầu sự mạnh mẽ, dứt khoát và chính xác, với các đòn đánh quyết liệt.
- Chấn Thiên Cung (cung): Bài võ này sử dụng cung và các kỹ thuật bắn tên để tấn công, yêu cầu sự điềm tĩnh và chính xác trong từng pha tấn công.
- Lăn Khiên (khiên + đoản đao): Bài võ này kết hợp giữa khiên và đoản đao, sử dụng khiên để phòng thủ và đoản đao để tấn công, tạo ra một hệ thống phòng thủ và tấn công hoàn hảo.
- Song Chùy: Đây là bài võ luyện tập sử dụng hai chùy cùng một lúc, giúp người học phát triển sức mạnh và sự linh hoạt trong chiến đấu.
- Bán Thiên Kích (kích): Sử dụng kích, một loại binh khí dài, bài võ này đòi hỏi sự chính xác và kỹ thuật cao trong từng động tác tấn công và phòng thủ.
- Bừa Cào: Đây là một bài võ đặc biệt sử dụng bừa cào, kết hợp giữa công và thủ, giúp người học phát triển kỹ năng tấn công và phòng thủ mạnh mẽ, uyển chuyển.
Mỗi bài võ trên đều phản ánh sự tinh tế, phong phú và đa dạng trong võ cổ truyền Bình Định, đồng thời giúp người học không chỉ rèn luyện thể chất mà còn nâng cao kỹ năng chiến đấu và tinh thần thượng võ.
Võ Cổ Truyền Bình Định được bảo tồn và phát triển như thế nào?
1. Đưa võ cổ truyền vào hoạt động Trung tâm Võ thuật cổ truyền Bình Định
Ngày nay, tỉnh Bình Định không ngừng nỗ lực gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của võ cổ truyền, coi đây là một di sản quý báu cần được bảo tồn cho thế hệ mai sau. Nhiều đề tài nghiên cứu và dự án bảo tồn võ cổ truyền đã được triển khai một cách tích cực, nhằm bảo vệ và lan tỏa tinh hoa võ học truyền thống.
Đặc biệt, việc thành lập Trung tâm Võ thuật cổ truyền Bình Định vào năm 2013 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình này. Trung tâm không chỉ là nơi tập trung các nguồn lực, trí tuệ từ đội ngũ cán bộ, võ sư, huấn luyện viên mà còn đóng vai trò như một ngôi nhà chung để bảo tồn, đào tạo và phát triển võ cổ truyền một cách toàn diện. Đây còn là nơi tổ chức các hoạt động giao lưu, biểu diễn và quảng bá võ cổ truyền, góp phần nâng cao vị thế của võ học Bình Định trên cả nước và quốc tế.
Những nỗ lực này không chỉ giúp bảo tồn giá trị truyền thống mà còn mang võ cổ truyền đến gần hơn với cộng đồng, giữ vững vai trò của nó như một biểu tượng văn hóa đặc trưng của vùng đất Bình Định anh hùng.
2. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ võ sư/ huấn luyện viên
Việc đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ võ sư, huấn luyện viên để truyền dạy võ thuật cho thế hệ trẻ là một trong những nhiệm vụ được Bình Định đặc biệt chú trọng. Đây không chỉ là giải pháp bảo tồn giá trị truyền thống mà còn là cách tiếp nối và phát huy tinh hoa võ học của vùng đất này.
Hiện nay, tỉnh Bình Định sở hữu một đội ngũ võ sư và huấn luyện viên đông đảo và giàu kinh nghiệm. Trong đó, có 2 đại võ sư quốc tế, 26 đại võ sư quốc gia, 12 võ sư cao cấp, 73 võ sư, 57 chuẩn võ sư, và 415 huấn luyện viên. Họ là những người không chỉ trực tiếp tham gia giảng dạy, truyền bá võ cổ truyền mà còn góp phần nghiên cứu, phát triển các nội dung mới, làm phong phú thêm di sản võ học của dân tộc.
Đội ngũ này đóng vai trò nòng cốt trong việc tổ chức các lớp đào tạo, chương trình biểu diễn và giao lưu võ thuật, giúp võ cổ truyền Bình Định không ngừng lan tỏa và khẳng định vị thế, không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế. Sự nhiệt huyết và cống hiến của họ chính là nền tảng vững chắc để võ cổ truyền tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
3. Hỗ trợ, khuyến khích các võ đường, câu lạc bộ phát triển Võ Cổ Truyền Bình Định
4. Đưa Võ Cổ Truyền Bình Định vào học đường
Việc đưa võ cổ truyền vào trường học là một bước đột phá trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của võ cổ truyền Bình Định. Thông qua chương trình này, học sinh không chỉ được tiếp cận với lịch sử và ý nghĩa của môn võ mà còn có cơ hội rèn luyện thể chất, ý chí và tinh thần thượng võ. Đây cũng là cách giáo dục trực quan, giúp thế hệ trẻ thấm nhuần những giá trị văn hóa truyền thống ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
Từ năm 2016, tỉnh Bình Định đã chính thức triển khai việc đưa võ cổ truyền vào chương trình giáo dục. Môn võ này được tổ chức thành các tiết học thể chất, các buổi ngoại khóa, tạo môi trường thuận lợi để học sinh vừa học tập vừa rèn luyện. Đặc biệt, võ cổ truyền còn được đưa vào nội dung thi đấu tại Hội khỏe Phù Đổng các cấp, trở thành một môn thể thao phổ biến trong phong trào học đường.
Nhờ sự kết hợp này, không chỉ các giá trị truyền thống của võ cổ truyền được lan tỏa sâu rộng mà phong trào tập luyện trong học sinh cũng ngày càng phát triển mạnh mẽ. Điều này không chỉ góp phần bảo tồn tinh hoa võ học Bình Định mà còn giúp giáo dục thế hệ trẻ về lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và ý chí phấn đấu trong cuộc sống.
5. Tổ chức nhiều giải đấu/chương trình biểu diễn võ cổ truyền Bình Định
Việc tổ chức các giải đấu và chương trình biểu diễn võ cổ truyền là một giải pháp hiệu quả, góp phần bảo tồn và lan tỏa giá trị của môn võ truyền thống Bình Định. Những hoạt động này không chỉ khơi dậy niềm đam mê võ thuật trong cộng đồng mà còn tạo sân chơi bổ ích, nơi các võ sinh có thể thể hiện tài năng, rèn luyện kỹ năng và học hỏi lẫn nhau.
Hằng năm, tỉnh Bình Định phối hợp với các cấp, ngành và địa phương tổ chức nhiều giải đấu và chương trình biểu diễn võ cổ truyền, thu hút sự tham gia đông đảo của các võ đường, câu lạc bộ và người yêu võ thuật. Những sự kiện này không chỉ mang tính chất thi đấu mà còn là dịp để quảng bá rộng rãi hình ảnh võ cổ truyền đến với công chúng trong và ngoài tỉnh.
Đặc biệt, võ cổ truyền Bình Định luôn là một phần quan trọng trong các lễ hội truyền thống, dịp Tết, và các sự kiện văn hóa lớn của tỉnh. Những màn biểu diễn võ thuật đẹp mắt và đậm chất truyền thống không chỉ tạo nên không khí sôi động mà còn thể hiện tinh thần thượng võ, lòng tự hào dân tộc của người Bình Định. Nhờ vậy, võ cổ truyền ngày càng trở nên phổ biến và gắn bó hơn với đời sống văn hóa cộng đồng.
6. Tổ chức Liên hoan quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam định kỳ 2 năm 1 lần
Công tác quảng bá võ cổ truyền Bình Định đang ngày càng được chú trọng và phát triển thông qua nhiều sự kiện và giải đấu quy mô, không chỉ trong nước mà còn trên trường quốc tế. Từ năm 2016, sự kiện “Đêm Võ đài Bình Định” được tổ chức thường xuyên vào các dịp lễ hội và mùa du lịch tại thành phố Quy Nhơn đã nhanh chóng trở thành một giải đấu uy tín. Đây là sân chơi nơi các võ đường trong và ngoài tỉnh giao lưu, cọ xát, mang đến những màn trình diễn đặc sắc, thu hút sự quan tâm đông đảo từ công chúng và du khách.
Đặc biệt, sự kiện Liên hoan quốc tế Võ cổ truyền Việt Nam, được tổ chức hai năm một lần tại Bình Định, là dấu ấn nổi bật trong nỗ lực đưa võ cổ truyền ra thế giới. Đây là nơi hội tụ các đoàn võ thuật từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, tạo cơ hội giao lưu, học hỏi và quảng bá võ cổ truyền Bình Định đến bạn bè quốc tế. Liên hoan không chỉ khẳng định vị thế của võ cổ truyền trong nền võ học Việt Nam mà còn mở rộng phạm vi ảnh hưởng của môn võ này trên toàn cầu.
Những giải đấu và sự kiện này không chỉ góp phần nâng cao danh tiếng võ cổ truyền Bình Định mà còn là cơ hội để các võ sinh thể hiện tài năng, ghi dấu những thành tích xuất sắc. Hiện nay, nhiều võ đường Bình Định đã được thành lập và hoạt động tại nhiều quốc gia, mang tinh hoa võ học truyền thống đến gần hơn với bạn bè quốc tế, chứng minh sức sống bền bỉ và giá trị trường tồn của võ cổ truyền Bình Định trong thời đại hội nhập.
7. Bảo tồn các làng võ truyền thống
Các làng võ nổi tiếng như An Vinh, Thuận Truyền, Phủ Thiện, An Thái… không chỉ là những cái nôi sinh ra nhiều võ sư tài năng mà còn là nơi gìn giữ những bí quyết, kỹ thuật truyền thống quý giá của võ cổ truyền Bình Định. Đây là những địa phương đã có truyền thống lâu đời trong việc đào tạo và phát triển võ học, nơi những tinh hoa võ thuật được truyền lại qua nhiều thế hệ.
Việc bảo tồn và phát triển các làng võ này không chỉ giúp duy trì và phát huy các giá trị văn hóa, mà còn góp phần giữ vững những nguyên lý và phương pháp võ thuật độc đáo của Bình Định. Các làng võ này đã trở thành biểu tượng của sự thượng võ, nơi thể hiện niềm tự hào và lòng yêu nước của người dân địa phương.
Bằng việc tiếp tục bảo tồn, phát triển và truyền dạy võ cổ truyền trong cộng đồng, các làng võ này không chỉ giúp thế hệ trẻ hiểu về nguồn gốc và giá trị của môn võ, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho việc gìn giữ và phát huy tinh hoa võ cổ truyền Bình Định trong tương lai.
Một số Võ đường nổi tiếng tại Bình Định
1. Võ Đường Phan Thọ
Võ đường Phan Thọ, do chính võ sư Phan Thọ làm chủ môn phái, là một trong những địa chỉ gắn liền với tinh hoa võ cổ truyền Bình Định. Võ sư Phan Thọ (1925–2009) sinh ra tại thôn 4, xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, được mệnh danh là “người giữ lửa” cho làng võ An Vinh – nơi có bề dày lịch sử hơn 200 năm. Ông nổi danh không chỉ bởi tài năng tinh thông Thập bát ban binh khí mà còn bởi “bộ tay hay nhất Bình Định” – điều khiến ông trở thành một huyền thoại trong giới võ thuật.
Hành trình học võ: đam mê và nỗ lực không ngừng
Bắt đầu học võ từ năm 17 tuổi, Phan Thọ dành trọn 18 năm để rèn luyện và tìm tòi. Lòng đam mê mãnh liệt đưa ông lặn lội khắp nơi tầm sư học đạo, thậm chí nhiều lần phải thuyết phục vợ bán bò để theo đuổi võ học.
- Giai đoạn đầu: Năm 18 tuổi, ông theo học Cai Bảy (thầy Nguyễn An) tại làng võ An Vinh. Sau 5 năm, ông theo thầy đi thi đấu trên các võ đài cho đến khi thầy qua đời.
- Học hỏi từ các thầy nổi tiếng: Sau đó, ông chuyển sang học với Tàu Sáu (Diệp Trường Phát) thuộc hệ phái An Thái, tiếp tục rèn luyện trong 2 năm. Khi thầy mất, ông trở lại An Vinh học với Sáu Hà (Lê Hải) trong 6 năm, trước khi xuất môn.
- Tiếp tục nâng cao: Phan Thọ tiếp tục theo học các thầy như Sáu Châu, Sáu Tẩy, Đinh Hề, tất cả đều thuộc những hệ phái lừng danh An Vinh, An Thái và Thuận Truyền – ba làng võ lớn của Bình Định.
Vốn liếng võ thuật đồ sộ
Phan Thọ là một trong số ít võ sư tinh thông cả Thập bát ban binh khí (18 loại vũ khí) và Nhị thập tứ chi (24 môn binh khí). Võ thuật của ông kết tinh từ các dòng võ lớn:
- Quyền, roi, kiếm, đao, thương: Học từ Cai Bảy và Tàu Sáu (hệ phái An Thái – Bình Thái Đạo).
- Kích, giản, phủ, chùy, bừa cào, lăn khiên: Rèn luyện dưới sự hướng dẫn của Sáu Hà và Đinh Hề (hệ phái An Vinh).
- Côn, thước, dây xích, xà mâu, chấn thiên cung, độc bút, chia ba: Tiếp thu từ Sáu Châu, Sáu Tẩy và các thầy khác thuộc hệ phái Thuận Truyền.
Sở trường của ông là quyền pháp, nhưng ông cũng sử dụng thành thạo mọi loại binh khí, từ roi, đao, kiếm đến các loại “võ vườn” như rựa quéo, đòn xóc.
Phan Thọ là biểu tượng sống động của sự giao thoa võ học, kết hợp tinh hoa từ ba làng võ nổi tiếng Bình Định: An Vinh, An Thái và Thuận Truyền. Ông không chỉ góp phần giữ gìn những kỹ thuật cổ truyền mà còn truyền lửa đam mê võ thuật cho nhiều thế hệ võ sinh, trở thành người bảo tồn và phát triển giá trị văn hóa đặc sắc của võ Bình Định.
2. Võ Đường Lê Xuân Cảnh
Võ đường Lê Xuân Cảnh được sáng lập bởi võ sư Lê Xuân Cảnh (1938–), người con của thôn Cẩm Văn, xã Nhơn Hưng, thị xã An Nhơn, Bình Định. Với hơn 15 năm miệt mài tầm sư học đạo, võ sư Lê Xuân Cảnh đã gầy dựng nên một trong những võ đường tiêu biểu, góp phần bảo tồn và phát triển võ cổ truyền Bình Định.
Hành trình học võ – Tinh hoa từ nhiều môn phái
Ông bắt đầu học võ từ năm 15 tuổi, dưới sự chỉ dạy của cố lão sư Lý Tường. Sau hơn một năm thọ giáo tại nhà họ Lý, ông tiếp tục hành trình rong ruổi, tìm kiếm những người thầy giỏi. Lê Xuân Cảnh đã học hỏi từ các bậc thầy nổi danh như thầy Phạm Thế Giáo (An Nhơn) và thầy Bửu Thắng (Tuy Phước).
Qua mỗi giai đoạn, ông không ngừng tiếp thu, chắt lọc những tinh hoa từ các hệ phái võ thuật khác nhau, tạo nên nền tảng vững chắc cho kỹ thuật và triết lý võ học của mình.
Thành lập võ đường – Kế thừa và phát triển
Sau năm 1975, ông mở võ đường tại quê nhà Cẩm Văn. Dù tính cách hiền hòa và không ưa sự khoa trương, Lê Xuân Cảnh vẫn để lại dấu ấn sâu sắc nhờ tài năng vượt trội. Ông không tham gia thi đấu hay tranh tài trên võ đài, nhưng sự tinh thông của ông đã thu hút đông đảo môn sinh tìm đến học hỏi.
Tại võ đường, ông truyền dạy nhiều bí quyết võ học, trong đó có những tuyệt chiêu nổi bật như:
- Song đao
- Song phủ
- Độc kiếm
- Song kích
Đặc biệt, sở trường của ông là các bài roi, với những bài nổi danh như:
- Roi Thái Sơn
- Trực Chỉ
- Bát Quái
Võ đường hôm nay – Di sản của một bậc thầy
Võ đường Lê Xuân Cảnh là nơi kết tinh những giá trị võ học mà ông đã tích lũy suốt 15 năm rèn luyện và cống hiến. Những tuyệt kỹ ông truyền dạy không chỉ là bài học về kỹ thuật mà còn chứa đựng triết lý sống, tinh thần thượng võ và bản sắc văn hóa Bình Định.
Dù không nổi tiếng về những trận so tài hay chiến thắng trên võ đài, võ đường Lê Xuân Cảnh đã trở thành một biểu tượng thầm lặng nhưng mạnh mẽ trong việc bảo tồn và lan tỏa võ cổ truyền Bình Định. Những môn sinh từ đây tiếp tục viết tiếp câu chuyện võ học của người thầy, mang tinh thần võ Bình Định vươn xa.
3. Võ Đường Hồ Ngạnh
Võ đường Hồ Ngạnh, được kế thừa và phát triển bởi võ sư Hồ Sừng (1938–), nằm tại thôn Hòa Mỹ, xã Bình Thuận, huyện Tây Sơn. Võ sư Hồ Sừng là hậu duệ đời thứ năm của dòng họ Hồ danh tiếng, một gia đình có truyền thống võ thuật lâu đời và đóng góp lớn cho võ cổ truyền Bình Định.
- Truyền thống năm thế hệ của võ đường họ Hồ
Từ cố lão sư Hồ Ngạnh (tên thật là Hồ Nhu) đến đời võ sư Hồ Sừng và các thế hệ cháu con, võ đường họ Hồ đã trải qua 5 thế hệ duy trì và phát triển võ nghệ. Đây không chỉ là niềm tự hào của dòng họ Hồ mà còn là biểu tượng của tinh thần bảo tồn và phát huy võ cổ truyền Bình Định. - Làng võ Thuận Truyền – cái nôi của Roi Thuận Truyền
Làng võ Thuận Truyền, nơi bắt nguồn của võ đường Hồ Ngạnh, nổi danh với câu thành ngữ “Roi Thuận Truyền – Quyền An Thái,” phản ánh sự kết hợp hoàn hảo giữa kỹ thuật roi điêu luyện của Thuận Truyền và quyền pháp tinh tế của An Thái. Trong đó, tên tuổi của cố lão sư Hồ Ngạnh luôn được tôn vinh như một huyền thoại trong làng võ. - Huyền thoại Hồ Ngạnh và đường roi tuyệt kỹ
Dù không rõ sáng tổ thực sự của Roi Thuận Truyền là ai, tên tuổi của Hồ Ngạnh đã trở thành biểu tượng bất diệt trong giới võ thuật. Được biết đến với đường roi “tuyệt kỹ vô song,” Hồ Ngạnh là bậc thầy về binh khí roi, mang lại danh tiếng lẫy lừng cho làng võ Thuận Truyền. Kỹ thuật của ông không chỉ là sự điêu luyện về thao tác mà còn thể hiện chiều sâu triết lý võ học, sự uyển chuyển và tính sát thương mạnh mẽ. - Võ đường Hồ Ngạnh hôm nay
Hiện tại, võ đường họ Hồ tiếp tục phát huy di sản võ thuật của tiên tổ, đào tạo nhiều thế hệ võ sinh, góp phần quảng bá võ cổ truyền Bình Định không chỉ trong nước mà còn vươn xa ra quốc tế. Võ đường Hồ Ngạnh không chỉ là nơi rèn luyện võ thuật mà còn là biểu tượng văn hóa, mang đậm dấu ấn lịch sử và giá trị truyền thống của vùng đất võ Bình Định.
4. Võ Đường Phi Long Vịnh
Võ đường Phi Long Vịnh, được sáng lập bởi võ sư Phi Long Vịnh (tên thật là Trương Văn Vịnh, 1935–), nằm tại thôn Kỳ Sơn, xã Phước Sơn, huyện Tuy Phước, Bình Định. Với bề dày truyền thống và thành tựu võ thuật, đây là một trong những võ đường nổi bật, lưu giữ tinh hoa của võ cổ truyền Bình Định.
Hành trình võ học – Gốc rễ từ gia đình và làng võ Bình Định
Phi Long Vịnh bắt đầu học võ từ khi 9 tuổi, dưới sự truyền dạy của ông nội, cha (Trương Cẩn) và bác ruột (Trương Ninh). Sau đó, ông tiếp tục thọ giáo từ các thầy danh tiếng như Trương Hoàng (Ba Chăm) và Trương Xuân Ba (Sáu Hòa).
Được hun đúc bởi truyền thống võ học gia đình và các thầy giỏi, Phi Long Vịnh phát triển kỹ thuật, triết lý võ thuật độc đáo. Năm 18 tuổi, ông bắt đầu sự nghiệp thi đấu và nhanh chóng trở thành một võ sĩ xuất sắc với những trận so găng trải dài khắp cả nước, gắn bó cả thời trai trẻ với đỉnh cao của võ đài.
Tinh hoa quyền thuật – Bài quyền Ngọc Trản
Trong các bài quyền tiêu biểu của võ cổ truyền Bình Định, Ngọc Trản là một kiệt tác nổi bật, được mệnh danh như một “chén ngọc” sáng chói. Đây là bài quyền yêu cầu sự kết hợp hài hòa giữa cương và nhu, âm và dương, tạo nên những động tác linh hoạt, nhẹ nhàng nhưng mạnh mẽ và dứt khoát.
Đặc điểm nổi bật của bài quyền Ngọc Trản:
- Lối đánh toàn diện: Tấn công mạnh mẽ, phòng thủ vững chắc, kết hợp khéo léo các thế né tránh và phản đòn.
- Phong thái linh hoạt: Di chuyển nhẹ nhàng, uyển chuyển nhưng khi ra đòn lại mạnh mẽ, nhanh và đầy uy lực.
- Triết lý âm – dương: Thể hiện sự thống nhất giữa cơ thể và tinh thần, giúp người tập đạt đến độ thuần khiết và tinh tế như chính viên ngọc.
Để nắm vững bài quyền này, võ sinh phải rèn luyện cả thể chất lẫn tinh thần, đạt đến sự thống nhất cao độ. Đây chính là bí quyết khổ luyện đặc trưng của võ Bình Định, đặc biệt là trong các bài quyền danh tiếng.
Di sản và ảnh hưởng của võ đường
Võ đường Phi Long Vịnh không chỉ đào tạo nhiều môn sinh tài năng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và truyền bá bài quyền Ngọc Trản nói riêng và võ cổ truyền Bình Định nói chung. Bài quyền Ngọc Trản hiện nay đã vượt ra ngoài ranh giới Bình Định, trở thành niềm tự hào của võ thuật cổ truyền Việt Nam.
Với sự cống hiến bền bỉ, võ sư Phi Long Vịnh đã góp phần đưa võ đường của mình trở thành một biểu tượng cho tinh thần thượng võ, giữ gìn những giá trị truyền thống quý báu của đất võ Bình Định.
4. Câu Lạc Bộ Chùa Long Phước
Câu lạc bộ Chùa Long Phước, do võ sư – Thượng tọa Thích Hạnh Hòa sáng lập, tọa lạc tại chùa Long Phước, thôn Tân Thuận, xã Phước Thuận, huyện Tuy Phước, Bình Định. Đây không chỉ là nơi tu học đạo Phật mà còn là một trung tâm gìn giữ và phát triển võ cổ truyền Bình Định với những giá trị tinh hoa và nét bí truyền độc đáo.
Hành trình võ học và vai trò của võ sư Thích Hạnh Hòa
Võ sư Thích Hạnh Hòa, sinh năm 1954, là một Thượng tọa trụ trì chùa Long Phước, đồng thời là một võ sư uy tín trong làng võ cổ truyền. Ông khẳng định rằng võ cổ truyền Bình Định là một mạch võ phong phú và đa dạng, mang trong mình bề dày lịch sử lâu đời.
Với sự kết hợp giữa đạo và võ, ông không chỉ đào tạo võ sinh mà còn truyền tải triết lý võ đạo gắn liền với đạo đức, nhân nghĩa, và lòng hướng thiện. Điều này giúp võ đường Long Phước Tự không chỉ là nơi luyện tập võ thuật mà còn là một môi trường nuôi dưỡng tâm hồn và đạo đức cho môn sinh.
Những bài võ tiêu biểu tại võ đường Long Phước Tự
Chùa Long Phước hiện lưu giữ nhiều bài võ cổ truyền đặc sắc, thể hiện sự phong phú và độc đáo của võ phái Bình Định. Các bài võ này bao gồm:
- Bài roi (côn pháp):
- Xích kiếm ô long tiên
- Hoa tiên
- Tây quy kinh môn tiên
- Lăng tiên
- Bài thương (thương pháp):
- Lang kinh kim thương
- Thiết định kim thương
- Hồng môn thương
- Bài kiếm (kiếm pháp):
- Sa vẫn kiếm pháp
- Đăng vân sát kiếm
Giá trị văn hóa và võ thuật tại Long Phước Tự
Phái võ chùa Long Phước không chỉ chú trọng rèn luyện thể chất và kỹ thuật võ thuật mà còn nhấn mạnh việc gìn giữ các giá trị văn hóa và tinh thần. Những bài võ tại đây đều mang đặc điểm hài hòa giữa cương và nhu, âm và dương, không chỉ là kỹ thuật chiến đấu mà còn thể hiện sự sâu sắc trong triết lý và võ đạo.
Võ đường Long Phước Tự đóng góp không nhỏ trong việc bảo tồn di sản võ cổ truyền Bình Định, đồng thời phát huy nét đẹp của đạo và võ, lan tỏa những giá trị truyền thống quý báu đến các thế hệ sau.
Học võ cổ truyền Bình Định ở đâu?
Hiện nay, nhu cầu học võ cổ truyền Bình Định ngày càng gia tăng, không chỉ đối với nam giới mà còn đối với phụ nữ và các em học sinh ở các cấp học. Môn võ này không chỉ giúp nâng cao sức khỏe, mà còn giúp rèn luyện ý chí, kỹ năng tự vệ, và phát huy tinh thần thượng võ. Chính vì vậy, các lớp học võ Bình Định đã được mở rộng và phủ sóng rộng rãi tại nhiều tỉnh thành trên cả nước, thu hút sự tham gia của đông đảo học viên ở mọi lứa tuổi.
Các lớp học võ Bình Định không chỉ tập trung vào các kỹ thuật chiến đấu mà còn chú trọng đến việc truyền dạy các giá trị văn hóa, đạo đức và tinh thần thượng võ, giúp học viên không chỉ rèn luyện thể chất mà còn phát triển tư duy và phẩm chất con người. Những lớp học này ngày càng trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu và theo đuổi môn võ truyền thống đặc sắc của dân tộc.
Danh sách các địa điểm dạy Võ Cổ Truyền ở Quy Nhơn – Bình Định
(Update…)
Kết luận
Như vậy, Review Quy Nhơn đã mang đến cái nhìn chi tiết và sâu sắc về võ cổ truyền Bình Định, từ bề dày lịch sử, giá trị văn hóa, đến các võ đường nổi tiếng nhất hiện nay. Đây là sự hòa quyện tuyệt vời giữa truyền thống và tinh thần thượng võ, nơi lưu giữ những tinh hoa võ học của dân tộc.
Hãy đến và trải nghiệm mảnh đất võ thuật huyền thoại Bình Định – nơi được mệnh danh là “đất võ trời văn”. Quy Nhơn đang chờ đón bạn với những nét độc đáo không nơi nào có được!
